آنفلوانزای فصلی یک عفونت حاد تنفسی است که توسط ویروس‌های آنفلوانزا در تمام نقاط جهان در گردش است. اپیدمی‌های فصلی این بیماری عمدتاً در زمستان اتفاق می‌افتد، هرچند که در مناطق گرمسیری، شیوع آنفلوانزا نامنظم است و احتمال دارد در طول سال نیز رخ دهد.
چهار نوع ویروس آنفلوانزا فصلی A، B، C و D وجود دارد. ویروس‌های آنفلوانزای A و B باعث اپیدمی‌های فصلی، بروز و گسترش بیماری های عفونی می‌شوند.
ویروس‌های آنفلوانزای A بر اساس ترکیبی از پروتئین‌های روی سطح ویروس، هماگلوتینین (HA) و نورآمینیداز (NA) به ساب تایپ هایی طبقه‌بندی می‌شوند. زمانی که ساب تایپ جدید و متفاوتی از ويروس آنفلوانزايA ظاهر شود که توانایی بیماری زایی و انتشار موثر بین مردم را داشته باشد پاندمي ايجاد مي‌گردد. در حال حاضر ساب تایپ‌های ويروس آنفلوانزاي A(H1N1)و A(H3N2) و دودمان B/Yamagataیا B/Victoria آنفلوانزای B در چرخه جهاني هستند و در انسان ایجاد بیماری زایی می‌کنند. در مورد ویروس های آنفلوانزای C و D ، نوع C معمولاً باعث عفونت های خفیف می‌شود، بنابراین اهمیتی برای سلامت عمومی ندارد و ویروس‌های آنفلوانزای D عمدتاً گاوها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و به طور معمول باعث عفونت یا ایجاد بیماری در افراد نمی‌شوند.
از نظر انتقال، آنفلوانزای فصلی به راحتی گسترش می‌یابد و در مناطق شلوغ از جمله مدارس و خانه های سالمندان سرایت پیدا می‌کند. هنگامی که یک فرد آلوده سرفه یا عطسه می‌کند، قطرات حاوی ویروس (قطرات عفونی) در هوا پراکنده می‌شود و می تواند تا یک متر گسترش یابد و افرادی که در نزدیکی این قطرات تنفس می‌کنند را آلوده کند. ویروس همچنین می‌تواند از طریق دست‌های آلوده منتقل شود. برای جلوگیری از انتقال ویروس‌های آنفلوانزا، افراد هنگام سرفه باید دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانند و دست های خود را مرتب بشویند.
دوره کمون این بیماری حدود 2 روز است، اما از یک تا چهار روز متغیر است. اکثر افراد مبتلا بدون نیاز به مراقبت پزشکی ظرف یک هفته از تب و سایر علائم بهبود می یابند. با این حال، آنفلوانزا می تواند باعث بیماری شدید یا مرگ شود، به ویژه در میان گروه های پرخطر از جمله کودکان زیر 5 سال، سالمندان، زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری های مزمن (مانند بیماری های مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، کبدی یا هماتولوژیک و افرادی با شرایط سرکوب سیستم ایمنی مانند ایدز، دریافت شیمی درمانی یا استروئیدها یا بدخیمی.) همچنین کارکنان مراقبت های بهداشتی به دلیل افزایش مواجهه با بیماران در معرض خطر ابتلا به عفونت ویروس آنفلوانزا هستند و باعث گسترش بیشتر این بیماری به ویژه به افراد آسیب پذیر می‌شوند.
علایم آنفلوانزای فصلی با شروع ناگهانی تب، سرفه (معمولاً خشک)، سردرد، درد عضلات و مفاصل، کسالت شدید (احساس ناخوشی)، گلودرد و آبریزش بینی مشخص می شود. سرفه می تواند شدید باشد و دو هفته یا بیشتر طول بکشد. برای بیمارانی که در گروه پرخطر نیستند، درمان بر کاهش علائم آنفلوانزا مانند تب متمرکز است. بیمارانی که در گروه های در معرض خطر ابتلا به بیماری های شدید یا پیچیده شناخته شده اند، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشند و در اسرع وقت با داروهای ضد ویروسی درمان شوند. در سرتاسر جهان، تخمین زده می‌شود که این همه‌گیری‌های سالانه منجر به حدود 3 تا 5 میلیون مورد بیماری شدید و حدود 290000 تا 650000 مرگ تنفسی شود. بستری و مرگ عمدتاً در میان گروه های پرخطر رخ می دهد.
در کشورهای صنعتی بیشتر مرگ و میرهای مرتبط با آنفلوانزا در میان افراد 65 ساله یا بالاتر رخ می دهد. اپیدمی ها می‌توانند منجر به سطوح بالای غیبت افراد در جامعه و کاهش بهره وری شوند. کلینیک ها و بیمارستان ها ممکن است در دوره های اوج بیماری تحت فشار باشند.
اثرات اپیدمی آنفلوانزای فصلی در کشورهای در حال توسعه به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات تخمین می‌زند که 99 درصد مرگ و میر کودکان زیر 5 سال مبتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی مرتبط با آنفلوانزا در کشورهای در حال توسعه دیده می‌شود.
اکثر موارد آنفلوانزای انسانی به صورت بالینی تشخیص داده می شوند. با این حال، در دوره‌های فعالیت کم آنفلوآنزا و خارج از شرایط اپیدمی، عفونت سایر ویروس‌های تنفسی مانند راینوویروس، ویروس سنسیشیال تنفسی، پاراآنفلوآنزا و آدنوویروس نیز می‌توانند به عنوان بیماری شبه آنفلوانزا (Influenza-like Illness) ظاهر شوند که تمایز بالینی آنفلوانزا از سایر پاتوژن ها را دشوار می‌کند.
جهت مقابله با این بیماری و کاهش مرگ و میر در طی سالهای گذشته از واکسن های فصلی استفاده می‌کنند. واکسن یک فرآورده‌ی زیستی است که در مقابل یک میکروب یا ویروس مشخص، ایمنی فعال اکتسابی تولید می‌کند.
واکسن آنفلوانزا یکی از انواع واکسن‌های تولید شده می‌باشد که بدن را در مقابل ابتلا به آنفلوانزا محافظت می‌کند. ویروس آنفلوانزا همواره در حال تغییر و جهش است، به همین دلیل هر سال طی دو نوبت واکسن جدیدی برای آنفلوانزا ساخته می‌شود. یکی از بهترین و موثرترین راه¬های پیشگیری و جلوگیری از انتشار ویروس آنفلوانزا دریافت واکسن آنفلوانزا است.
Reference
- Estimates of US influenza-associated deaths made using four different methods.Thompson WW, Weintraub E, Dhankhar P, Cheng OY, Brammer L, Meltzer MI, et al. Influenza Other Respi Viruses. 2009;3:37-49
- Global burden of respiratory infections due to seasonal influenza in young children: a systematic review and meta-analysis.Nair H, Abdullah Brooks W, Katz M et al. Lancet 2011; 378: 1917–3
- WHO recommended surveillance standards, Second edition.
